Элчин сайдын мэндчилгээ
2023-03-22
Бүгд Найрамдах Чех Улс дахь Монгол Улсын Элчин сайдын яамны цахим хуудсыг сонирхон үзэж буй хэн бүхэнд талархаж байгаагаа илэрхийлье.
Миний бие Чех улсад Монгол Улсын Элчин сайдаар тохоон томилогдож үүрэгт ажилдаа ороод жил гаруй болж байна. Энэ хугацаанд Монгол, Чехийн найрсаг харилцааг бататгах; Чех улсад аж төрж буй иргэдийнхээ хууль ёсны эрх ашгийг хамгаалах; хоёр талын эдийн засаг, худалдааны хамтын ажиллагааг нэмэгдүүлэх; ялангуяа хувийн хэвшлийн хооронд харилцаа холбоог бэхжүүлэх; улс орноо сурталчлах зэрэг асуудлыг чухалчилж, ач холбогдол өгч ажиллаж байна.
Монгол Улс, БНЧУ-ын найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагаа 70 гаруй жилийн түүхтэй. Монгол, Чехийн улс төрийн харилцаа, харилцан итгэлцэл өндөр түвшинд хүрсэн бөгөөд манай улсууд ардчилал, хүний эрх, эрх чөлөөг эрхэмлэсэн, адил үнэт зүйлстэй ардчилсан орнууд билээ.
2022 он бол дэлхий дахиныг цочроосон коронавируст халдварын тархалтыг дэлхийн улс орнууд амжилттай хязгаарлаж, улс хоорондын харилцаа сэргэж идэвхжсэн жил байв. Монгол, Чехийн хамтын ажиллагаа ч мөн энэ гольдролоор явж ирлээ. Тухайлбал, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, БНЧУ-ын Ерөнхий сайд П.Фиала нар уулзав. ГХЯ-д хоорондын зөвлөлдөх уулзалт зохион байгуулагдаж, Монгол, Чехийн бизнесийн форум Улаанбаатар хотноо болов. Чехийн бизнесийн төлөөлөгчид Улаанбаатарт очиж, түншүүдтэйгээ уулзалт хийв. Словак, Монголын Худалдааны танхим байгуулагдан үйл ажиллагаагаа эхлүүлээд байна. Монгол, Чехийн хувийн хэвшлийнхэн Улаанбаатар-Прагийн хооронд шууд нислэг үйлдэх яриа хэлэлцээ явуулж байна.
Монгол Улсад Чех улсын тусламж, хөрөнгө оруулалтаар бий болсон томоохон бүтээн байгуулалтууд байдаг бөгөөд эдүгээ хувийн хэвшлийнхэн монголын түүхий эд, чехийн технологи, ноу-хауг ашиглаж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, ХАА, байгаль орчин, ашигт малтмалын хайгуул зэрэг салбар чиглэлээр хамтран ажиллах боломжтой.
Чех улстай тогтоосон хамтын ажиллагааны чухал хэсэг нь иргэд хоорондын харилцаа байдаг. Өнгөрсөн 70 гаруй жилд хуучин нэрээр Чехословак улсад, сүүлийн 30-аад жилд Чех, Словак улсуудад 20 мянга гаруй монгол хүн, монгол залуус ажиллаж, суралцаж, мэргэжил эзэмшсэн гэсэн тооцоо бий. Эдүгээ манай 12000 иргэн Чех улсад ажиллаж, амьдарч байна. Түүний дотор 3000 шахам хүүхэд байгаа нь хоёр улсын иргэдийн харилцаа улам бүр нэмэгдэхийн үүд гэж бодож байна. Иргэдийн харилцаа бол хоёр орны ард түмний харилцан ойлголцол, итгэлцэл, соёлын түүчээ бөгөөд боловсрол, соёл, хүмүүнлэг зэрэг хамтын ажиллагааны бат бөх гүүр юм. 2023 оны хичээлийн жилээс эхлэн Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Илгээлт-2100 тэтгэлэгт хөтөлбөрийн шугамаар Чех улсын их, дээд сургуулиудад монгол залуусыг суралцуулахаар бэлтгэл ажлыг хангаж байна.
Чех улсад аж төрж буй монголчууд маань зөвхөн ажиллаад зогсохгүй бизнес эрхлэх, суралцах зэргээр үйл ажиллагаагаа явуулж байна. ЭСЯ-наас иргэдийнхээ хууль ёсны эрх ашгийг хамгаалах, монгол иргэдийн үүсгэл санаачилгын байгууллага, холбоодын үйл ажиллагааг дэмжих, хамтран ажиллахад анхаарал, хүч чармайлт тавин ажиллаж байна. Тухайлбал, Монгол Улс, БНЧУ-ын хоорондын Нийгмийн хамгааллын тухай хэлэлцээрийг Чех улсын шинээр байгуулагдсан Парламентаар хэлэлцүүлж, улмаар соёрхон батлуулж, 2023 оны 3 дугаар сарын 1-ний өдрөөс хүчин төгөлдөр үйлчилж эхэллээ. Хэлэлцээр хэрэгжиж эхлэхийг олон монголчууд хүсэн хүлээж байсан бөгөөд ийнхүү үр шимийг нь хүртэх боломжтой болсонд баяртай байна. Монголчуудтайгаа хамтран Прага хотноо болдог олон улсын үндэсний зоог, аялал жуулчлалын өдөрлөгт оролцож, улс орноо сурталчлав. Элчин сайд монголчуудын ажилладаг үйлдвэрүүдтэй танилцаж, орон нутгийн удирдлагуудтай уулзаж, иргэдийн ажлын нөхцөл байдал, хүүхдүүдийн сургууль, боловсролын талаар ярилцав. Ажлын гэрээгээр ирсэн монголчуудыг 2 жилийн мэргэжлийн сургалтад хамруулсан үйлдвэр компани байсан нь таатай байв.
Прага хотын Амьтны хүрээлэнтэй хамтран хэрэгжүүлж буй тахь нутагшуулах төсөл амжилттай үргэлжилж, дараагийн удаа Нөмрөгийн дархан цаазат газрын ойролцоо шинэ нутгаа сонгоод байна. Мөн Чехийн Менделийн Их сургуулиар ахлуулсан дэлхийн 10-аад их, дээд сургуулиудын консорциум манай улсад ойн менежментийн төслийг хэрэгжүүлж байна.
Монгол Улсын Засгийн газар 2023-2025 оныг Монголд зорчих жил болгон зарласантай холбогдуулан цаашид эх орноо сурталчлах арга хэмжээнүүдэд Чех дэх монголчуудыг идэвхтэй оролцохыг уриалж байна. Та бүхэн хамт ажилладаг чех найз нөхдөө Монгол эх орондоо урьж, танилцуулах аятай боломжийг бүү алдаарай. Манай улсад аялах амрах чех болон словак хүмүүс 30 хоногийн хугацаанд визгүй зорчдог болсон.
Монголчууд маань идээшин суурьшсан энэ орныхоо ёс заншил, соёл уламжлалыг хүндэтгэж, хууль журмыг чандлан сахиж, “Усыг нь уувал ёсыг нь дагадаг” монгол сайхан ёсыг сэтгэлдээ тээж, улс орныхоо нэр төрийг өндөрт өргөж, аав, ээжийнхээ алтан сургаалыг эрхэмлэж яваа гэдэгт гүнээ итгэж байна.
Танд ЭСЯ-ны хамт олны өмнөөс болон хувиасаа эрүүл энх, сайн сайхан бүхнийг ерөөж, амжилт хүсч мэндчилсэн,
Элчин сайд Д.Гансүх
Прага хот, 2023 оны 3 дугаар сарын 21-ны өдөр